YÖK Başkanı Erol Özar, üniversite akademik personelini intihal konusunda uyardı. Özar, “Yayınlarda intihal vakalarıyla karşılaşıyoruz” dedi.
Yükseköğretim Kurumu tarafından hazırlanan “Üniversite Dergileri”; Sorunlar ve Çözüm Önerileri Çalıştayı” düzenlendi. YÖK Lideri Ozar, “Üniversiteler dergilerin akademik yayın süreçlerinde örnek davranış sergilemelidir” dedi. YÖK Başkanı Erol Özvar başkanlığında üniversite dergilerinin mevcut durumunun ele alındığı “Üniversite Dergileri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri Çalıştayı” düzenlendi. YÖK tarafından düzenlenen Çalıştaya üniversiteler ve ilgili kurum temsilcileri, editörlük yapan ve sürece hakim öğretim üyeleri ve yöneticiler katıldı.
YÖK Lideri Ozar İntihal Uyarısı Verdi!Üniversitenin Üç Temel Görevi
Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar, toplantının açılışında yaptığı konuşmada, yükseköğretim sistemindeki sorunlara yönelik çeşitli toplantılar ve çalıştaylar düzenlediklerini ve alanlarında uzman kişilerin görüşlerini aldıklarını belirterek, “Tüm kurumlarda olduğu gibi Bugüne kadar aldığımız kararlarda üniversite dergilerinin geliştirilmesi konusunda alanında uzman isimlerle istişarelerde bulunduk. Politikaların geliştirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu bağlamda üniversite dergilerimizin kalitesinin yükseltilmesi için atılacak çözümlerin ve atılacak adımların sadece üniversitelerimize değil tüm bilim dünyasına katkı sağlayacağına yürekten inanıyorum.” söz konusu. Üniversitenin 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nda belirtilen üç temel görevi olduğunu paylaşan Özvar, bunların üst düzey eğitim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık olduğunu belirtti. Özvar, bilimsel dergilerin editörlüğünün ve hakemliğinin büyük özveri gerektiren meşakkatli bir iş olduğunun altını çizdi.
Akademik Yayın Dünyada Bir Ticari Faaliyet
Akademik yayıncılığın dünyada önemli bir ticari faaliyet alanı olduğuna dikkat çeken Özvar, yıllık 20 milyar doları aşan cironun konuşmasına konu olduğunu belirterek, “Üniversite dergilerimizin rekabet etmesi zor görünse de. küresel ölçekteki yayınevleri, üniversite dergilerimiz birçok avantaja sahiptir. Bu avantajlar arasında TÜBİTAK’ın Dergipark gibi öncü ve kolaylaştırıcı projeleri arasında üniversite dergilerinin tamamına yakınının açık erişim olması, ticari kâr amacı gütmemesi ve genç akademisyen nüfusumuz ile daha dinamik bir makale işleme süreci yürütme potansiyeline sahip olmasıdır. Arşivleme, saklama, bilgiye erişim ve maliyet sorunları nedeniyle basılı yayıncılığın yerini giderek artan bir şekilde dijital yayıncılığa bırakırken üniversite dergilerinin birçoğunun elektronik yayıncılığa geçiş yapması değerlidir.” sözleri yaptı.
İntihal Uyarısı!
Dergilerin dikkat etmesi gereken en önemli konulardan birinin intihal olduğunu belirten Özvar, her bilim insanının bilimin saygınlığını koruyacak şekilde davranması gerektiğini vurguladı. Bilimsel bir çalışmanın tamamının intihal edilmesi, bilimsel bir çalışmanın bariz kısımlarını alıp aslı gibi göstermek, bazı fotoğraf ve grafikleri kaynak gösterilmeden kullanmak gibi intihal vakalarının olduğunu belirten Özvar, şunları söyledi: çoğaltma, dilimleme ve haksız yazarlık . Bu tür durumların yaşanmaması için aldığımız önlemlerin ve ürettiğimiz çözümlerin etkin ve sürdürülebilir olması önceliğimizdir.” söz konusu.
“Uluslararası dizinlerde Türkiye’ye hitap eden dergilerin taranması istenilen düzeyde değil”
YÖK Başkanı olarak üniversite dergilerinden öncelikli beklentisinin akademik yayın süreçlerinde örnek davranış sergilemek olduğunu belirten Özvar, üniversite dergilerinin bu şekilde davranması halinde yaptırım uygulanacağının da bilinmesini istediğini vurguladı. akademik süreçlerle tutarsızlığı tespit edilir. Türkiye’ye hitap eden dergilerin uluslararası indekslerde gösteriminin istenilen düzeyde olmadığını katılımcılarla paylaşan Özvar, üniversite dergilerinin uluslararası medyada daha görünür olmasını beklediklerini ve üniversite dergilerinin hak ettiği yere ulaşmasının çok önemli olduğunu söyledi. ilk sıralarda yer almak ve bu hedefle uluslararası endekslerde yer almaktır.
“Üniversite dergilerimizi nitelikli dergiler sınıfına çıkarmak önceliğimiz”
Önceliklerinin gelecek planları olan dergilerin kalitesini artırmak, uluslararası indekslerde taranmasını sağlamak ve üniversite dergilerini uluslararası araştırmacıların prestijli buldukları nitelikli dergiler sınıfına çıkarmak olduğunu belirten Özvar, üniversite dergilerinin uluslararası görünürlüğü, kamu sorumluluğu ve bilimsel etik değerleri de göz ardı edilmektedir. Türkiye’de yükseköğretim alanının genişlemesi ve bilimsel üretimdeki artışa paralel olarak akademik dergiciliğe olan ihtiyacın da arttığını belirten Özvar, “Gerek ulusal gerekse ulusal kaynaklardan destek alarak yayınlarına devam ediyor. ve uluslararası özel yayınevleri, yazarlar ve/veya üniversiteler. Aynı şekilde veritabanlarına makalelere erişim için yüksek abonelik ücretleri ödenmektedir. Bu süreçte hem YÖK bünyesinde yer alan Dergipark ve YÖK Akademik arama motorları hem de üniversitelerin web siteleri açık kaynaklara erişim açısından ciddi bir önem kazanmıştır. dedi.
“Türkiye belge sayısını en çok artıran ülkelerden biri”
Üniversite dergilerinin geldiği noktayı anlamak için Türkiye’deki akademik yayınlar ile Türkiye’deki dergiler arasında bir karşılaştırma yapmanın faydalı olacağını belirten Özvar, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Scopus verilerine göre; 2021 yılında dünyada toplam belge sayısı 4 milyon 960 bin 674 olurken, Türkiye’den araştırmacılara ilişkin belge sayısı ise 67 bin 150 oldu. dünya sıralamasında bir önceki yıla göre bir basamak yükselerek 17. sırada yer aldı. Öte yandan Scopus’ta taranan Türkiye adresli 232 dergi bulunmaktadır. Dergi sayısı bakımından Türkiye dünya ülkeleri arasında 18. sırada yer almaktadır. Scopus’ta taranan bu dergilerde 14.433 bilimsel belge yayınlandı. Dergi sıralamalarına bakıldığında ilk 5 bin (4.406 içinde) içinde sadece bir üniversite dergisi yer almaktadır. Ayrıca, bu 232 dergi için “h” indeksleri 1 ile 72 arasında değişmektedir.
Atölye Oturumları
Üç oturumda düzenlenen çalıştayda; ulusal ve uluslararası indekslere erişim, etik ilkeler ve yayın politikaları, açık erişim, basılı ve elektronik yayınlar, editoryal süreçler, alternatif yayın süreçleri ve formatları, veri setlerinin erişilebilirliği ve tekrarlanabilirliği, akademik yayın biçimleri, yazar kılavuzu, bibliyometrik bilgilerin paylaşımı, bilgi tabanı abonelikleri, fakülte ve enstitü dergileri tartışılmıştır.
Çalıştayda, üniversite dergilerinin mevcut durumu, yayın kalitesi, ulusal-uluslararası indekslerde taranması, yayın etiğine uygunluğu, editoryal sorunlar başta olmak üzere üniversite dergilerine ilişkin birçok kapsamlı konu tartışıldı ve güncel sorunlara yönelik analiz önerileri sunuldu. ve konular tartışıldı.
